Dolana
tradhisional ing Indonesia, mligine ing tanah Jawa saperangan ageng sampun
dipunlalekake. Maneka warna dolanan kang wektu iki wus langka, kayata : bekelan
gobak sodor, egrang, gangsir, dakon, boy – boyan engklek, carang pring
plurunipun saking kembang jambu, jaranan ngagem debok, leputan, ancak – ancak,
jamuran lan sakpanunggalanipun. Dolanan kados menika wau racakipun gadhah khas
lan kreatifitas kelompok kang prayoga kagem nggayuh kamenangan. Kanthi cara
kelompok, kajaba saged nambahi kakiyatan sarta nyaketaken kekancan antawisipun
setunggal lan sanesipun.
Faktor
ingkang ndyani kenging menapa dolanan tradhisional kirang dipun minati dening
lare alit jaman sakmenika kados
dene factor lingkungan pergaulan, paradigma
menawi basa jawa menika “katrok”, factor kaluwarga lan sanes-sanesipun. Kathah
tiyang sepuh menika ingkang prihatos dening larenipun, amargi larenipun boten
mangertos dolanan tradhisional menika kathah manfaatipun.
Kanthi mangkono cetha jaman
sakmenika sampun dumados individualisasi wonten ing lingkungan bocah sakmenika.
Amargi jinisipun dolanan ing jaman menika langkung modern, boten ribet, boten
betahaken kanca ingkang kathah. Kados komputer, playstation utawi game online
menika langkung gampil lan boten mbetahaken lare ingkang kathah. Lare sakmenika
kathah ingkang boten saged interaksi kaliyan kanca sanesipun.
Ingkang luwih wigati saking dolanan
tradhisional menika inggih menika kelompok dolanan saking dolanan tradhisional
wau wonten kesan ingkang guyub, rukun lan gayeng. Wekdal ingkang dipunginakaken
ugi saged cekap lan boten ngganggu sinau utawi kagiyatan mbiyantu tiyang
sepuhipun, amargi wekdal kang dipungginakaken wekdal prei sekolah lan sonten.
Ingkang biasanipun lare remeni kanggo dolana menika wyah wulan purnama kang
direnggani cahyaning rembulan kang padhang.
Wonten cara – cara ingkang saged
mbiyantu lare alit supados remen kaliyan dolanan tradhisional. Ingkang sepisan
, inggih menika tiyang sepuhipun. Tiyang sepuh menika kedah nepangaken menapa kemawon dolanan
tradhisional lan manfaatipun dening lare alit menika sakderengipun lare menika
tepang kaliyan dolanan modern. Jaman sakmenika ugi kathah tiyang sepuh ingkang
boten ngeparengaken larenipun dolanan wonten njawi. Tiyang sepuh menika
sejatosipun paring ijin supados larenipun dolanan wonten njawi supados lare
menika saged berinteraksi kaliyan kanca sanesipun. Tiyang sepuh ugi nyariosaken
asikipun dolanan tradhisional dening larenipun supados lare alit menika boten
gadhah pikiran menawi dolanan tradhisional menika “katrok” lan boten “gaul”.
Nepangaken
dolanan tradhisional ingkang sae menika wiwit lare mlebet paud ngantos dumugi
sekolah dasar amargi wonten wanci menika lare remen lan gampil dipunjak dolanan
maneka warna lan dereng gadhah pamikiran ingkang maneka warni.
Menawi
wonten SMP utawi SMA menika lare sampun boten saded dipunjak dolanan ingkang
langkung jadhul amardi donyanipun lare sd kaliyan smp utawi sma menika sampun
beda.
Wonten
ing lingkungan formal kados sekolah menika, nepangaken dolanan tradhisional
dening lare menika kados media olahraga. Menawi wonten pelajaran olahraga
menika langkung sae gurunipun nepangaken dolanan tradhisional kados gobak
sodor, engklek ingkang saged dipunolahragakaken kagem pados kringet lan ugi
nyehataken raga. Pelajaran seni saged kahem wahana nepangaken dolanan tradhisional
kados damel jaran ngagem debog. Pehak sekolah ugi nganakaken kagiyatan lomba-
lomba dolanan tradhisional wonten ing adicara lomba 17 agustus supados langkung
semarak lan lare menika langkung remen kaliyan dolanan tradhisional.
Pehak
pamerintah ugi kedah nglestantunaken dolanan tradhisional supados dolanan
tradhisional menika boten ical amargi dolanan modern menika langkung gampil lan
boten ribet anggenipun mainaken. Pamerintah kados ngawontenaken pameran –
pameran dolanan tradhisional ingkang jangkep lan saged dipunpraktekaken dening
lare – lare. Lembaga masyarakat ugi saged mbiyantu programipun pemerintah.
Boten wonten lepatipun menawi badhe nglestantunaken dolanan tradhisional
menika, supados budaya ingkang dipuntilaraken nenek moyang menika saged
dipunturunaken kagem generasi ingkang sak lajengipun.
Kados
ingkang dipuntindakaken Yayasan Tamansiswa menika ingkang taksih nguri-uri
maneka warna dolanan tradhisional lan kesenian tradhisional. Kabuktekaken
menawi pinuju adicara asring ngatonaken jinis-jinising dolanan lan kesenian
tradhisional. Kados seni tari ingkang nggambaraken dolanan lepetan, jamuran,
umpetan lan sakpanunggalanipun.
Tugas Opini : Anggita Petra A.D (10205244007)